Sau một tuần chính thức thực hiện phối hợp giám sát hàng hóa XNK giữa cơ quan Hải quan và DN kinh doanh cảng, nhiều vướng mắc phát sinh đã được Hải quan Hải Phòng và các đơn vị liên quan kịp thời tháo gỡ để quy định mới này của Luật Hải quan 2014 dần đi vào cuộc sống.

Tiên phong

Theo Cục Hải quan Hải Phòng đơn vị là địa bàn đầu tiên được Tổng cục Hải quan lựa chọn thực hiện thí điểm phối hợp giám sát hàng hóa XNK giữa cơ quan Hải quan và DN kinh doanh cảng theo quy định tại Điều 41 Luật Hải quan 2014, Hải quan Hải Phòng xác định, đây là hoạt động có ý nghĩa trong triển khai Luật Hải quan 2014, đồng thời cũng là chương trình nằm trong Đề án cải cách hoạt động giám sát hải quan ở khu vực cảng biển nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động XNK. Vì vậy, đơn vị một mặt chủ động làm việc với DN kinh doanh cảng – Công ty CP cảng Nam Hải Đình Vũ (Hải Phòng), mặt khác tăng cường tổ chức tuyên truyền cho cộng đồng DN.

Với sự hỗ trợ tích cực của Cục CNTT và Thống kê Hải quan (Tổng cục Hải quan), từ cuối tháng 7-2015, Cục Hải quan Hải Phòng đã thực hiện kết nối thành công hệ thống CNTT giữa Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực III và Công ty CP cảng Nam Hải Đình Vũ. Đây là 2 đơn vị đầu tiên thực hiện thí điểm tại Hải Phòng cũng như cả nước. Ông Trần Quốc Chính- Trưởng Trung tâm Dữ liệu và Công nghệ thông tin (Cục Hải quan Hải Phòng) cho biết, việc kết nối đáp ứng được yêu cầu quản lý cho cả cơ quan Hải quan và DN kinh doanh cảng. Trong đó, hệ thống CNTT của cơ quan Hải quan sẽ có thêm các tiện ích mới như: Theo dõi thông tin danh sách container tồn, hạ bãi; danh sách container đã mở tờ khai; danh sách container đủ điều kiện qua khu vực giám sát… Đối với DN kinh doanh cảng, hệ thống CNTT sẽ được truy vấn để kiểm tra chính xác thông tin về container được phép ra hay không được ra khỏi cảng; tra cứu thông tin ngày, giờ container ra khỏi cảng; gửi danh sách container hàng tồn và danh sách container phát sinh cho cơ quan Hải quan…

Song song với việc chuẩn bị về hạ tầng CNTT, Cục Hải quan Hải Phòng cũng phối hợp chặt chẽ với Cục Giám sát quản lý về Hải quan (Tổng cục Hải quan) tích cực, chủ động tham mưu, xây dựng dự thảo để trình lãnh đạo Tổng cục Hải quan ban hành quy trình thí điểm thực hiện giám sát hải quan đối với hàng hóa XNK đưa vào, lưu giữ, đưa ra khu vực giám sát hải quan tại cảng Nam Hải Đình Vũ (theo Quyết định 2495/QĐ-TCHQ ngày 24-8-2015).

Sau khi chuẩn bị tốt về mặt hạ tầng CNTT và quy trình nghiệp vụ, Hải quan Hải Phòng phối hợp với Công ty CP cảng Nam Hải Đình Vũ tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn cho CBCC Hải quan và nhân viên làm nhiệm vụ giám sát của DN kinh doanh cảng. Đến ngày 21-9, việc phối hợp giám sát được triển khai chính thức tại cảng Nam Hải Đình Vũ- địa bàn đầu tiên của cả nước thực hiện quy định mới này.

Kịp thời gỡ vướng

Sau 1 tuần triển khai, cơ chế phối hợp bước đầu phát huy được hiệu quả tích cực, cập nhật đến ngày 27-9, có 2.124 container được phối hợp giám sát qua khu vực cổng cảng (đủ điều kiện qua khu vực giám sát). Ông Cao Hồng Phong- Phó Tổng giám đốc Công ty CP cảng Nam Hải Đình Vũ đánh giá: Dù mới bước đầu triển khai nhưng cơ chế này đã vận hành tương đối thông suốt, không gây ách tắc ở khu vực cổng cảng. Các DN là khách hàng của Công ty đánh giá cao việc phối hợp giám sát này. Đặc biệt, trong giai đoạn đầu triển khai, cơ quan Hải quan đã tích cực hỗ trợ DN tháo gỡ nhiều vướng mắc phát sinh. Đây chính là điểm tựa để DN tin tưởng vào sự thành công trong công tác phối hợp giám sát.

Ông Lê Đức Thành – Phó Cục trưởng Cục CNTT và Thống kê Hải quan cho biết: Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực III là đơn vị đầu tiên trong toàn Ngành thực hiện việc phối hợp giám sát giữa cơ quan Hải quan và DN kinh doanh cảng. Kinh nghiệm triển khai các chương trình ứng dụng CNTT mới của Ngành từ trước đến nay như thủ tục hải quan điện tử; Hệ thống VNACCS/VCIS; e-Manifest… cho thấy, dù có sự chuẩn bị kỹ lưỡng nhưng khi triển khai thực tế bao giờ cũng phát sinh vướng mắc. Điều quan trọng là Cục CNTT và Thống kê Hải quan, Cục Hải quan Hải Phòng và DN đã chủ động bố trí đủ số lượng CBCC túc trực 24/24 ngay tại cảng để kịp thời xử lý.

Theo Cục Hải quan Hải Phòng, trong những ngày đầu triển khai, nhiều vướng mắc đã được kịp thời xử lý, đảm bảo việc thông quan hàng hóa cho DN, không gây ách tắc ở cổng cảng. Các vướng mắc được xử lý kịp thời như: Vướng mắc liên quan đến tờ khai có nhiều container; hoặc trường hợp DN khai báo sai địa điểm lưu kho…

Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Nguyễn Tiến Lộc cho biết: Các vướng mắc chủ yếu có tính chất tình huống hoặc liên quan đến vấn đề tác nghiệp của CBCC Hải quan hoặc nhân viên của DN kinh doanh cảng. Đồng tình với quan điểm này, ông Cao Hồng Phong cho rằng, dù đã qua 2 đợt tập huấn nhưng nhìn nhận một cách thẳng thắn là vẫn có trường hợp công chức Hải quan hoặc nhân viên của Công ty chưa thao tác thành thục trên Hệ thống. Do đó, ông Cao Hồng Phong đề nghị cơ quan Hải quan tiếp tục tăng cường công tác đào tạo và hỗ trợ cho đội ngũ nhân viên của Công ty theo kiểu “cầm tay chỉ việc”.

Tại buổi làm việc tại Công ty CP Nam Hải Đình Vũ mới đây, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Vũ Ngọc Anh đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của Hải quan Hải Phòng, Cục CNTT & Thống kê Hải quan (Tổng cục Hải quan), Công ty CP cảng Nam Hải Đình Vũ và cộng đồng DN trong thực hiện nhiệm vụ mới này. Đồng thời Phó Tổng cục trưởng nhấn mạnh, việc thực hiện công tác phối hợp giám sát là hành động thiết thực để đưa Luật Hải quan 2014 vào cuộc sống. Đây cũng là biện pháp quan trọng để tiếp tục cải cách, đơn giản hóa thủ tục trong lĩnh vực XNK, giảm thời gian thông quan hàng hóa theo tinh thần Nghị quyết 19/NQ-CP của Chính phủ.

Kết quả triển khai bước đầu khẳng định việc kết nối hệ thống CNTT giữa cơ quan Hải quan và DN kinh doanh cảng được thực hiện thành công. Hải quan Hải Phòng và các đơn vị chức năng của Tổng cục Hải quan cần khẩn trương xây dựng kế hoạch mở rộng thực hiện hoạt động này ở khu vực cảng biển Hải Phòng và trong phạm vi cả nước.